Davranış aktivasyonu özellikle Bilişsel Davranışçı Terapide Depresyon ile çalışılırken sıkça ihtiyaç duyulan bir tekniktir. Depresyonun ilgide azalma, çökkünlük, isteksizlik, yorgunluk gibi belirtilerine doğal olarak davranışların azalması ve yaşam alanlarının büzüşmesi eşlik eder. Daha az aktivite, daha az sosyalleşme gibi sonuçlar ortaya çıkar. Aile, iş, özel ilişkiler, sosyallik gibi yaşam alanlarımız bizim için önemli kaynaklar barındırır. Ancak davranış aktivitesinin azalması ve bu alanlardaki büzüşme diye tabir ettiğim durum bu kaynaklardan da mahrum kalmaya sebep olur. Bu da depresyon ile mücadele ederken daha çok ihtiyaç duyduğumuz kaynaklara ulaşamamak anlamına gelir.

Aktivitenin Önündeki Engeller

Yukarıda bahsi geçen ilgisizlik, isteksizlik, yorgunluk, çökkünlük gibi belirtilere rağmen depresyonda olan kişiler gayret göstermeleri gerektiğini bilirler. Ancak bu bilgi tek başına hareke geçmeye yetmez. Çünkü zihin oldukça aktiftir ve pek çok düşünce üretir.

“İnsanlara katlanamam.”,

“Yürüyecek halim yok.”,

“Hiç gücüm yok.”,

“Hiçbir şey işe yaramayacak.”,

“Ben umutsuz bir vakayım.”

Tipik bir günde hadi bir yürüyüş yapayım belki iyi gelir diyen depresyondaki bir kişinin karşına aşağı yukarı böyle düşünceler çıkar. Yapılacak olan yarım saatlik bir yürüyüş ya da bir arkadaşla buluşup kahve içmek olsa da böyle ağır bir şekilde yüklenir düşünceler. Açıkçası yazarken bile can sıkıyorlar. Bir de bunlar ile uğraşıp kendinizi aslında yapabileceğinize, yürümenin iyi gelebileceğine ikna etmeye çalışmak daha da yorucu bir hal alabiliyor. İşte bu yüzden davranış aktivasyonu tekniği ile bu düşüncelerin biraz etrafından dolaşmaya çalışıyoruz.

Davranış Aktivasyonu Nasıl Uygulanır?

Davranış aktivasyonu tekniğini bir deney gibi düşünebiliriz. Deney yapmak için hipotez lazım ki zihnimiz sağ olsun hipotezler hazır. Yukarıdaki düşünceleri kast ediyorum. Akla gelen ilk tahmin depresyondaki birisi için yapılacak aktivitenin işe yaramayacağı yönünde. O zaman ilk yapacağımız şey bu tahmini bir sayıya çevirmek. Bunun için şu soruyu kullanalım; “Yapacağın bu aktivitenin ne kadar iyi geleceğini düşünüyorsun? 10 üzerinden puanlar mısın?” Yukarıdaki beş düşünceye bakarsak sanırım cevap 1/10. Bu deneyden önceki puanımız. Bu puanlamayı bir de aktivite sonunda yapacağız. “Nasıl geçti, iyi geldi mi, bu sefer puan kaç?” Herhangi bir aktivite seçip bu egzersizi deneyebilirsiniz. Böylece zihninizin ortaya koyduğu düşüncelerin ne kadar işe yaradıklarını da görme şansınız olacaktır.

Aktiviteyi yaparken bir tablo kullanmak iyi olabilir. Hipotezleri ve puanlamaları da artırabilirsiniz. Örneğin ne kadar iyi gelecek sorusuna ek olarak, “Bu aktiviteyi yapabileceğine ne kadar inanıyorsun?” gibi bir soru 10 üzerinden puanlanarak tabloya eklenebilir.

Aktivite	Ne kadar iyi gelecek (Önce)?	Ne kadar iyi geldi (Sonra)?
Kahve içmeye çıkmak	1/10	?/10